7 sai lầm startup thường mắc phải – cách phòng tránh

Khởi nghiệp là hành trình đầy cảm hứng nhưng cũng ẩn chứa muôn vàn rủi ro, trong đó sai lầm pháp lý là “tử huyệt” có thể cản bước thành công của doanh nghiệp trẻ. GT Law sẽ giúp bạn nhận diện 7 lỗi pháp lý phổ biến nhất mà startup ở Việt Nam thường mắc phải, đồng thời chia sẻ cách phòng tránh để khởi nghiệp đúng luật, vững nền tảng, bứt phá tăng trưởng bền vững.

Không lựa chọn đúng loại hình doanh nghiệp

Việc chọn mô hình doanh nghiệp là bước đầu tiên đầy chiến lược. Startup thường chọn theo cảm tính hoặc xu hướng mà không cân nhắc đến đặc điểm ngành nghề, quy mô vốn, nhu cầu phát triển. Lựa chọn sai sẽ kéo theo rào cản về vận hành, gọi vốn, phân quyền.

Giải pháp:

• Nghiên cứu kỹ điểm mạnh/yếu của từng loại hình (công ty TNHH, cổ phần, hợp danh, doanh nghiệp tư nhân).
• Xin tư vấn luật trước khi quyết định để đảm bảo mô hình phù hợp mục tiêu và lộ trình phát triển.

Thỏa thuận sáng lập không rõ ràng

Nhiều nhóm sáng lập chỉ thỏa thuận miệng về phân chia cổ phần, tỷ lệ vốn góp mà không lập hợp đồng hoặc điều lệ thành văn bản minh bạch. Điều này dễ dẫn đến mâu thuẫn nội bộ, tranh chấp khi công ty phát triển, thậm chí “mất cả chì lẫn chài”.

Giải pháp:

• Lập thỏa thuận sáng lập, hợp đồng cổ đông rõ ràng ngày từ đầu.
• Văn bản cần quy định minh bạch quyền, nghĩa vụ, cơ chế rút lui, chuyển nhượng vốn, giải quyết tranh chấp.

Sổ sách kế toán, thuế không đồng bộ

Startup dễ xem nhẹ việc kê khai thuế, lập sổ sách kế toán cơ sở. Sai sót có thể dẫn đến phạt, truy thu thuế hoặc ảnh hưởng uy tín pháp lý, mất niềm tin nhà đầu tư và khách hàng.

Giải pháp:

• Sử dụng dịch vụ kế toán chuyên nghiệp hoặc nhân sự có nghiệp vụ vững.
• Thực hiện đúng, đủ nghĩa vụ thuế; kê khai minh bạch và lưu trữ hồ sơ đúng quy định.

Đăng ký & bảo vệ sở hữu trí tuệ kém

Nhiều startup chưa quan tâm đăng ký bản quyền, sáng chế, nhãn hiệu. Hệ quả: bị đối thủ sao chép sản phẩm, tranh chấp thương hiệu hoặc bị kiện ngược khi xâm phạm quyền IP người khác.

Giải pháp:

• Chủ động nghiên cứu và đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ ngay từ khi chuẩn bị ra mắt sản phẩm/dịch vụ.
• Theo dõi, cập nhật các quy định về sở hữu trí tuệ để bảo vệ tài sản vô hình lâu dài.

Hợp đồng lao động, thỏa thuận nhân sự lỏng lẻo

Hợp đồng miệng, thiếu biên bản cam kết quyền lợi, nghĩa vụ giữa công ty và nhân viên là lỗi phổ biến. Dẫn đến tranh chấp về lương thưởng, bảo mật, trách nhiệm sau nghỉ việc.

Giải pháp:

• Soạn thảo hợp đồng lao động, thỏa thuận bảo mật, hợp đồng dịch vụ thống nhất, rõ ràng cho từng vị trí nhân sự.
• Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ về bảo hiểm xã hội, quyền lợi nhân viên theo luật định.

Quản trị hợp đồng kinh doanh & đối tác yếu

Startup thường sử dụng hợp đồng mẫu, tự soạn thảo mà thiếu am hiểu pháp luật. Nhiều thỏa thuận thiếu điều khoản về hiệu lực, chế tài, bảo mật, bất khả kháng, giải quyết tranh chấp.

Giải pháp:

• Luôn rà soát hợp đồng cùng luật sư, bổ sung quy định về thời hạn, giải quyết vi phạm, bảo mật thông tin.
• Đào tạo kiến thức hợp đồng cho nhân sự chủ chốt hoặc xây dựng quy trình pháp lý nội bộ.

Xem nhẹ quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân & an ninh mạng

Trong bối cảnh luật bảo vệ dữ liệu ngày càng nghiêm ngặt, nhiều startup chưa có quy trình quản trị dữ liệu khách hàng, chưa đầu tư bảo mật và tuân thủ các quy định pháp lý.

Giải pháp:

• Ban hành chính sách quản lý dữ liệu, đào tạo nhân sự về quyền riêng tư, an ninh mạng.
• Tìm hiểu và cập nhật quy định mới về bảo vệ dữ liệu cá nhân, sẵn sàng ứng phó sự cố an toàn thông tin.

Startup cần lưu ý gì để khởi nghiệp đúng luật?

• Xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc: Đầu tư vào khâu pháp lý ngay từ đầu như “tấm khiên” bảo vệ doanh nghiệp, thay vì để hậu quả mới xử lý.
• Tư vấn luật chuyên nghiệp: Đừng ngại chi phí tư vấn ngay từ ngày đầu.
• Chủ động cập nhật chính sách, văn bản pháp luật: Luôn chủ động học hỏi, cập nhật những thay đổi mới nhất của pháp luật liên quan lĩnh vực hoạt động.
• Thiết lập quy trình pháp lý nội bộ: Soạn thủ tục, hướng dẫn tuân thủ cho toàn bộ nhân viên chủ chốt.
• Tận dụng chính sách hỗ trợ nhà nước: Luật Hỗ trợ DNNVV 2017 hiện dành riêng nhiều chính sách thiết thực cho startup sáng tạo (tư vấn IP, phát triển sản phẩm, kết nối mạng lưới, thương mại hóa nghiên cứu).

=>Bước vào sân chơi khởi nghiệp, hiểu và kiểm soát rủi ro pháp lý là nền tảng không thể thiếu cho mọi startup thành công. Đầu tư cho pháp lý từ sớm là cách duy nhất giúp bạn “khởi nghiệp đúng luật”, vững bước trên hành trình xây dựng doanh nghiệp trường tồn, chuyên nghiệp, đủ uy tín để thu hút đối tác, nhà đầu tư và bứt phá trên thị trường