Thị trường kinh doanh tại Việt Nam những năm gần đây chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ, cùng với đó là nhu cầu lập doanh nghiệp ngày càng tăng cao. Để tạo môi trường thuận lợi, nâng cao sức cạnh tranh và hội nhập quốc tế, Luật Doanh nghiệp 2020 đã chính thức có hiệu lực từ 01/01/2021, thay thế luật cũ với một loạt cải cách sâu rộng. Bài viết này do GT Law tổng hợp nhằm giúp doanh nghiệp và nhà đầu tư nắm bắt rõ những điểm mới quan trọng, cũng như tác động thực tiễn đến quy trình thành lập doanh nghiệp trong giai đoạn hiện nay
Xóa bỏ thủ tục thông báo mẫu con dấu – Linh hoạt hơn cho doanh nghiệp
Một thay đổi mang tính cải cách là doanh nghiệp không còn phải thông báo mẫu dấu với cơ quan đăng ký kinh doanh. Doanh nghiệp không còn bị vướng víu vào những quy trình xin ý kiến, chờ đợi xác nhận về mẫu dấu như trước đây.
- Dấu bao gồm dấu được làm tại cơ sở khắc dấu hoặc dấu dưới hình thức chữ ký số theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.
- Doanh nghiệp quyết định loại dấu, số lượng, hình thức và nội dung dấu của doanh nghiệp, chi nhánh, văn phòng đại diện và đơn vị khác của doanh nghiệp.
Siết chặt đối tượng không được thành lập và quản lý doanh nghiệp
Luật Doanh nghiệp 2020 tiếp tục mở rộng danh sách cá nhân, tổ chức bị cấm thành lập, quản lý doanh nghiệp nhằm bảo vệ sự minh bạch của thị trường, bao gồm:
- Người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi.
- Công nhân công an (trừ trường hợp đại diện phần vốn Nhà nước).
- Tổ chức là pháp nhân thương mại bị cấm kinh doanh hoặc bị Tòa án kết án cấm hoạt động.
Hạn chế này giúp ngăn ngừa hành vi lợi dụng pháp nhân phục vụ lợi ích nhóm, đồng thời đồng bộ với Luật Phòng chống tham nhũng, Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự.
Hợp đồng phục vụ việc thành lập doanh nghiệp – Cửa mở pháp lý mới
Trước khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, chủ thể thành lập doanh nghiệp được phép ký kết hợp đồng liên quan đến việc chuẩn bị hoạt động (thuê trụ sở, mua sắm tài sản, dịch vụ). Giá trị hợp đồng vẫn được bảo vệ khi doanh nghiệp thành lập thành công, giúp hoạt động chuẩn bị diễn ra liền mạch, tiết kiệm thời gian chờ đợi.
Đẩy mạnh trách nhiệm đăng ký và thông báo thay đổi thông tin
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, doanh nghiệp có nghĩa vụ:
- Đăng ký và thông báo kịp thời các thay đổi liên quan đến Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, nội dung đăng ký kinh doanh của chi nhánh/văn phòng đại diện.
- Quản lý chặt chẽ hệ thống thông tin, tránh các rủi ro về xử phạt hành chính hay tranh chấp phát sinh do thiếu cập nhật thông tin.
Điều này đồng hành cùng xu hướng số hóa thủ tục, chuẩn hóa dữ liệu doanh nghiệp quốc gia.
Quy định rõ về tên địa điểm kinh doanh – Nâng tầm nhận diện thương hiệu
Khi thành lập địa điểm kinh doanh, doanh nghiệp bắt buộc phải có cụm từ “Địa điểm kinh doanh” gắn với tên doanh nghiệp mẹ. Quy định này nhằm:
- Tránh tình trạng mập mờ pháp lý, phân biệt minh bạch giữa pháp nhân chính và các cơ sở trực thuộc.
- Hạn chế rủi ro tranh chấp khi xảy ra vi phạm, nâng cao uy tín thương hiệu.
Định giá tài sản góp vốn: Chặt chẽ, minh bạch
Bên cạnh tiền, ngoại tệ, vàng, các tài sản khác khi góp vốn phải tuân theo quy trình định giá rõ ràng:
- Các thành viên/cổ đông tự thỏa thuận hoặc thuê tổ chức thẩm định giá để xác định giá trị tài sản, thể hiện dưới dạng Đồng Việt Nam;
- Giá trị được nhất trí thì chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả định giá.
- Đảm bảo minh bạch trong góp vốn, tránh tình trạng “kê khống” hoặc góp vốn ảo.
Thời hạn góp vốn vào công ty TNHH hai thành viên trở lên – Rõ ràng và nghiêm minh
Mỗi thành viên phải góp vốn đúng loại tài sản, đủ số lượng như đã cam kết trong vòng 90 ngày kể từ khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp (không tính thời gian làm thủ tục chuyển quyền sở hữu, vận chuyển tài sản).
Quy định này hướng đến việc nâng cao tính minh bạch về vốn – yếu tố nền tảng cho sự ổn định của doanh nghiệp.
Tạm ngừng kinh doanh cần báo trước 3 ngày – Chủ động, linh hoạt
Giờ đây, doanh nghiệp chỉ cần gửi văn bản thông báo cho Cơ quan đăng ký kinh doanh chậm nhất 03 ngày làm việc trước khi tạm ngừng hoạt động hoặc kinh doanh trở lại trước thời hạn đã thông báo. Nhờ đó:
- Doanh nghiệp chủ động ứng phó với biến động thị trường hoặc nhu cầu nội bộ;
- Không còn phải đau đầu với quy trình rườm rà, tiết kiệm chi phí, thời gian xử lý.
Tác động thực tiễn: Thuận lợi, sáng tạo, chuyển đổi số
Những cải cách sâu rộng của Luật Doanh nghiệp 2020 tạo ra tác động tích cực:
- Đơn giản hóa thủ tục, giảm thời gian – chi phí: Tăng sức hút môi trường kinh doanh, khuyến khích khởi nghiệp.
- Tăng tính chủ động, linh hoạt cho doanh nghiệp, dễ thích nghi với thay đổi thị trường.
- Khuyến khích số hóa quy trình đăng ký: Thủ tục đăng ký qua mạng ngày càng phổ biến, đảm bảo hồ sơ điện tử có giá trị pháp lý tương đương hồ sơ giấy.
- Yêu cầu Điều lệ chuẩn xác – đồng bộ: Nâng cao chất lượng quản trị, giảm thiểu rủi ro tranh chấp nội bộ.
- Thu hút vốn đầu tư nước ngoài và nội lực trong nước: Tạo nền tảng cho chính sách toàn dân làm giàu, đồng thời tăng khả năng cạnh tranh của Việt Nam trên trường quốc tế.
GT Law tư vấn giải pháp hồ sơ và tối ưu thủ tục
Với kinh nghiệm thực chiến trong hàng loạt hồ sơ thành lập và giải thể doanh nghiệp, GT Law khuyến nghị:
- Chuẩn bị hồ sơ chặt chẽ, đúng mẫu quy định, xác định đầy đủ các thông tin về đối tượng sáng lập, vốn góp, ngành nghề.
- Tận dụng hồ sơ, tài liệu điện tử, sử dụng chữ ký số để rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ.
- Chủ động cập nhật thay đổi về thành viên, vốn điều lệ, danh sách cổ đông, ngành nghề kinh doanh… ngay khi có phát sinh.
- Đối với hợp đồng thành lập, mua bán, thuê mướn tài sản: Có thể ký trước ngày cấp đăng ký kinh doanh và nên kiểm tra kỹ quyền hạn, năng lực pháp lý của các bên.
- Giải pháp rút ngắn thời gian xử lý: Thực hiện trước các thao tác chuẩn bị hồ sơ, nắm vững các lý do thường dẫn đến bị từ chối hoặc yêu cầu sửa đổi như: thiếu giấy tờ pháp lý, sai thông tin cá nhân, thiếu thông tin điều lệ.
- Luôn trao đổi với chuyên gia pháp lý khi có vấn đề phát sinh từ phía Cơ quan đăng ký kinh doanh để tránh bị từ chối hồ sơ do hiểu nhầm quy định mới.
Luật Doanh nghiệp 2020 đánh dấu bước chuyển quan trọng hướng tới môi trường đầu tư cởi mở, minh bạch, linh hoạt hơn. Việc cập nhật nhanh, tuân thủ đúng các quy định mới là bước then chốt để doanh nghiệp phát huy tối đa tiềm năng và tránh rủi ro pháp lý. GT Law sẵn sàng đồng hành cùng các doanh nghiệp trên mọi chặng đường – từ khởi nghiệp, vận hành, tái cấu trúc, đến giải thể, luôn đảm bảo mọi hồ sơ, thủ tục đạt chuẩn và hiệu quả cao nhất